اصلاح شده ژنتیکی چیست؟!
به طور کلی می‌توان گفت محصولات کشاورزی و یا محصولات غذایی که توسط انسان از لحاظ ژنتیکی دستکاری شده و یک ژن جدید و مطلوب تری را تولید می‌کنند اصلاح شده ژنتیکی یا به اصطلاح تراریخته می‌گویند.
تولید اینگونه محصولات در سال‌های اخیر روند افزایشی داشته و رشدی در حدود ۱۱۳ برابر داشته است.
محصولات اصلاح شده ژنتیکی
چهار محصول اصلی و مهم زیست فناوری کشاورزی یعنی: سویا، ذرت، پنبه، کانولا بیشتر از ۹۹درصد از محصولات اصلاح شده ژنتیکی را تشکیل می‌دهند.
با یک نگاه کلی می توان گفت ۷۸درصد از سویا،٧۶درصد از پنبه دانه، ٣٠درصد از ذرت،٢٩درصد کلزا ی تولید شده در جهان اصلاح شده ژنتیکی هستند.
تراریخته خوب است یا بد؟
محصولاتی که اصلاح ژنتیک شده اند به این معناست که این یک علم و تکنولوژی است و معمولا هرچیزی که بین مردم ظهور کند مخالفان و موافقانی خواهد داشت. ولی این موضوعی است که توسط افراد کاردان و دانشمندان مورد بررسی قرار گیرد و فضا سازی رسانه ای کار درستی نیست و باعث ایجاد ترس و وحشت در میان مردم میشود
به طور کلی تراریخته یک دستاورد بشری است و طبیعتا دارای نقاط ضعف و قوت خاصی است و نباید درباره آن نگرش خوب یا بد ارائه داد .
روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی وجود دارد یا نه؟ خوب است یا بد؟
در رابطه با روغن های گیاهی تولید شده در کشور این اطمینان وجود دارد که روغن های تولید شده از آفتاب گردان، کلزا، کنجد، پالم و روغن سویا تهیه شده از دانه سویا غیر تراریخته هستند. و آن روغن هایی که هم از خارج از کشور وارد می‌شوند زیر نظر سازمان غذا و دارو و دریافت مجوز های مربوطه وارد کشور شده.
یکی از دلایل اصلی نگرانی برای روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی این است که این روغن پس از دستکاری در ژن آن دارای پروتئین های جدیدی شده که در نوع اصلی آن وجود نداشته و یا در بدن انسان یا حیوانات قابل شناسایی و تجزیه نباشد و باعث بیماری شود.
ولی در مورد روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی می‌توان گفت این روغن نیاز به هیچ نوع نگرانی ندارد به دلیل اینکه اولا روغن های دستکاری ژنتیکی دارای این نوع پروتئین های نو ظهور یا DNA های جدید تعریف نشده در بدن انسان نیستند و نکته دوم این است که این روغن ها بدلیل اینکه در عمل تصفیه قرار می‌گیرند همه ی محتویات مضر آنها جدا شده و دارای ترکیبات اضافه نمی‌باشند.
و لازم به ذکر است که چون سویا یک دانه و بذر گیاه است هدف از اصلاح ژنتیکی در این محصول یا بطور کلی دانه های روغنی که برای تهیه روغن از آنها استفاده میشود این است که باعث ایجاد مقاومت گیاه در برابر سموم و علف کش ها و آفات شده و گیاه در برابر عوامل این چنینی دچار آسیب نشود. و هدف از اصلاح ژنتیکی تغییر ترکیبات گیاه و اسیدهای چرب آن نیست پس نگرانی در رابطه با مصرف روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی و دیگر روغن های اینچنینی وجود ندارد.
چرا بشر به سمت اصلاح کردن ژنتیک محصولات کشاورزی روی آورده است؟
یکی از دلایل این امر آن است که جمعیت کره زمین روز به روز در حال افزایش است و همینطور مزارع کشاورزی روز به روز توسط انسان ها درحال تخریب شدن است و طبعا با افزایش جمعیت مقدار مصرف مواد غذایی و نیاز به مصارف کشاورزی برای خوراک انسان ها و حیوانات و استفاده در صنایع مختلف هر روز در حال افزایش است پس باید راه چاره ای اندیشید تا محصولات کشاورزی تولید شده جوابگوی این حجم از تقاضای مردم کره زمین باشد و همینطور از نظر اقتصادی هم برای کشاورز بصرفه باشد به این شکل که استفاده از کود و آب و سموم کشاورزی که خود هزینه گزافی است با اصلاح ژنتیکی گیاهان کاهش پیدا کند و گیاهان با مقدار انبوه تر و هزینه کمتری تولید شوند.
اتفاقی که در قرن اخیر رخ داده و می‌توان از آن به عنوان یک تحول در صنعت کشاورزی نام برد این است که دستکاری ژنتیکی راهی برای تامین امنیت غذایی است و با پیش بردن این روش به شکل اصولی در آینده با کمبود غذا و مواد غذایی مواجه نمی‌شویم.
یکی دیگر از نکات قابل توجه این است که هر کالایی که از محصولات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد روی آن عنوان تراریخته درج شده است و تولید این محصولات می‌تواند به نفع کشاورزی باشد زیرا در صرفه جویی در منابع آب و خاک کمک شایانی کرده و با کم کردن استفاده از سموم مضر باعث ارتقای سطح سلامت محصول تولیدی میشود.
مضرات و فواید روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی
سویا بعنوان یک محصول مهم کشاورزی و منبع غنی برای تولید روغن و پروتئین در جهان شناخته میشود.
همچنین تلاش‌های فراوانی در خصوص بهبود و اصلاح ژنتیکی آن صورت گرفته است. اصلاح سویا به روش های سنتی با توجه به کم بودن تنوع ژنتیکی آن و خود لقاح بودن این گیاه مشکل است و استفاده از روش های نوین اصلاح ژنتیکی یک روش کارآمد برای تولید انبوه و سالم این محصول به شکل تراریخت است.
مطالعات نشان داده که مصرف روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی از نوع معمولی این محصول از لحاظ ژنتیکی سالم تر است اما مضراتی هم دارد.
روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی کمتر باعث چاقی میشود و باعث ایجاد مقاومت به انسولین هم نمی‌شود ولی تاثیری که بر روی دیابت و کبد چرب دارد مشابه با روغن سویا معمولی است.
همچنین روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی باعث کاهش فشار خون و کاهش وزن میشود ولی بدلیل افزایش کلسترول در کبد و خون باعث کاهش میزان کلسترول نمی‌شود.
به شکل کلی تا کنون هیچ یک از محققان و کارشناسان در زمینه تغذیه به طور قطعی درباره زیان یا فواید این محصولات به طور ۱۰۰درصدی نظر نداده اند عده ای معتقد هستند که مصرف این محصولات چون باعث ایجاد بیماری در اشخاص مصرف کننده نمی‌شود پس اثر سوء بر سلامتی انسان نمی گذارد ولی عده ای دیگر معتقدند چون این محصولات به مدت دو دهه است که این محصولات در سطح تجاری کشت شده اند پس هنوز مطالعاتی در زمینه اثر طولانی مدت این محصولات صورت نگرفته پس ممکن است مصرف این محصولات در دراز مدت باعث ایجاد بیماری و یا بیماری های سیستم ایمنی شوند
آنچه مسلم است این است که کشت محصولات اصلاح شده ژنتیکی باعث می‌شوند تا حد قابل توجهی مشکلات زیستی و مشکلات کمبود مواد غذایی را در جهان بهبود بخشد.
نکات قابل تامل محصولات اصلاح شده ژنتیکی
روش های اصلاح ژنتیک نقاط مثبت محصولات را تقویت کرده و تا حدودی نقاط منفی آن را کاهش می‌دهد.
- محصولات اصلاح شده ژنتیکی مقاوم به آفات هستند پس در این محصولات استفاده از سموم شیمیایی کاهش پیدا می‌کند که محصول تولید شده در نهایت سالم تر و فاقد سم م شیمیایی خطرناک هستند.
- محصولات اصلاح شده ژنتیکی ممکن است بتوانندتا حد زیادی خشکی و کم آبی را تحمل کنند که این باعث صرفه جویی مصرف آب میشود
- این محصولات از نظر ویتامین و مواد معدنی بهبود یافته هستند و دارای ویتامین آ، روی، آهن بیشتری هستند.
پس در آخر می‌توان نتیجه گرفت که سویا و روغن سویا اصلاح شده ژنتیکی با دارا بودن بسیاری از فواید و مزیت ها نسبت به سویای معمولی انتخاب بهتری است و بطور کلی باید توجه خاصی به محصولات اصلاح شده ژنتیکی شود چرا که این علم به کمک بشر آمده تا نقص ها و کمبود های غذایی را تا حد ممکن برطرف کند.
